Czerwiec 2021

Weksle konsumenckie trudniejsze do wyegzekwowania

Rząd zaproponował zmianę kodeksu postępowania cywilnego w zakresie postępowania nakazowego z weksla (czyli postępowania, w którym Sąd wydaje nakaz zapłaty na podstawie wystawionego przez dłużnika weksla). Nowe zasady mają chronić konsumentów zobowiązanych wekslowo – spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, czy za tą ochroną kryją się utrudnienia dla wierzycieli.

Wydłużone terminy na zapłatę i zaskarżenie

Obecnie termin na zaskarżenie nakazu (tak wydanego w postępowaniu upominawczym, jak i nakazowym) wynosi dwa tygodnie, a jeśli pozwany mieszka za granicą na terytorium UE – 1 miesiąc, zaś poza terytorium UE – co najmniej 3 miesiące.

Po zmianie termin na zapłatę lub zaskarżenie nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym (a zatem także z weksla), doręczanego na terytorium Unii Europejskiej, będzie wynosił 1 miesiąc. Dotyczy to nie tylko nakazów doręczanych poza Polską w innych krajach członkowskich UE, ale przede wszystkim nakazów zapłaty doręczanych na terytorium Polski. Przy czym zaznaczyć należy, że ta zmiana obejmuje wszystkich pozwanych w postępowaniu nakazowym, a nie tylko konsumentów.

Zmiana nakazu zapłaty

Nowa dla polskiego porządku prawnego instytucja zmiany nakazu zapłaty dotyczy sytuacji, w których już po wydaniu nakazu okaże się, że doręczenie powinno nastąpić w miejscu, które uzasadnia oznaczenie innego terminu (czyli na przykład nakaz został wydany z zamiarem doręczenia na terytorium UE, a okazało się, że należy doręczyć nakaz poza terytorium UE). Wówczas sąd z urzędu wyda postanowienie, w którym zmieni nakaz zapłaty w zakresie terminu do zapłaty lub zaskarżenia.

Podstawy wydania nakazu zapłaty

Obecnie nakaz zapłaty z weksla wydaje się na podstawie załączonego do pozwu weksla. Po wejściu w życie nowelizacji KPC, w przypadku konsumentów konieczne będzie także przedstawienie umowy, z której wynika zobowiązanie, oraz deklaracji wekslowej i załączników. Jeśli powód w pozwie przeciwko osobie fizycznej nie przedstawi wszystkich wymaganych dokumentów, musi zamieścić oświadczenie, czy roszczenie powstało w związku z umową zawartą z konsumentem. Brak oświadczenia skutkuje wezwaniem do uzupełnienia pozwu pod rygorem zwrotu. Jeśli oświadczenie będzie niezgodne z prawdą, osoba, która je złożyła (w tym także pełnomocnik) może zostać ukarana grzywną.

Obniżenie opłaty za wniesienie zarzutów

Nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym można zaskarżyć tzw. zarzutami. Co do zasady za wniesienie zarzutów sąd pobiera od pozwanego opłatę, wynoszącą ¾ należnej opłaty od pozwu. Nowelizacja zakłada ustanowienie górnej granicy opłaty, jaką uiszcza pozwany będący konsumentem – wynosić ona będzie maksymalnie 750 zł.

Termin stosowania nowych przepisów

W związku ze znacznym zaostrzeniem wymogów dotyczących pozwu w postępowaniu nakazowym z weksla wnoszonego przeciwko konsumentowi negatywnie należy ocenić zaproponowane przepisy przejściowe. Zgodnie z nimi w sprawach wszczętych, a nie zakończonych przed wejściem w życie nowelizacji, jeśli nie został jeszcze wydany nakaz zapłaty, zastosowanie znajdą nowe przepisy. Oznacza to, że jeśli wierzyciel konsumenta wniósł pozew na podstawie weksla i sąd nie wydał dotychczas nakazu zapłaty, to sprawa będzie toczyła się na nowych zasadach – czyli przedsiębiorca może być zobligowany do przedłożenia dokumentów, których nie musiał przedkładać w dacie wnoszenia pozwu, oraz musi liczyć się z dłuższym niż przewidywany czasem oczekiwania na prawomocność nakazu.